Fot. Piotr Walczak
Istniały onegdaj w Szydłowie trzy bramy miejskie strzegące dostępu do grodu: Krakowska, Opatowska i Wodna. Do dziś przetrwała tylko Krakowska, przez którą, jak sama nazwa wskazuje, wiodła droga w stronę ówczesnej stolicy.
W północnej części miasta, nieopodal kościółka św. Ducha znajdowała się Brama Opatowska. Doprowadzona do ruiny, wystawiona została w połowie XIX wieku na licytację. Niestety, odwrotnie jak w przypadku murów, na bramę nabywca się znalazł. Komisja powołana na potrzeby licytacji ustaliła, iż brama zawiera 100 „siągów” kamienia (1 siąg to według tejże komisji – 3 łokcie szerokości, 3 długości i 1,5 wysokości o wartości 15 groszy). Budowlę niemal w całości rozebrano – pozostał po niej niezbyt imponujący relikt. Podobny los spotkał Bramę Wodną, jednak nie wiadomo, kiedy to nastąpiło.
Brama Krakowska stanowi jeden z najwartościowszych przykładów rozwinięcia średniowiecznego systemu obronnego. Zbudowana jest w całości z miejscowego wapienia. Główny zrąb bramy jest XIV-wieczny, górne kondygnacje przerobione w stylu renesansu na początku XVI w. Posiada attykę i dwie koliste wieżyczki. Między wnękami tej kondygnacji znajdują się dwa prostokątne okienka, zaś w półkolistych wnękach attyki – cztery strzelnice. Kamienne schody umieszczone w zachodniej ścianie prowadziły na chodnik straży w murach obronnych. Wysunięta do przodu część bramy posiada sklepiony łuk, w którym umieszczona była brona służąca do zamykania bramy od wewnątrz (obecnie drewniana rekonstrukcja). Z zewnątrz brama posiadała zamknięcie w postaci dębowych wierzei. Kwadratowe przedbramie – wysunięte na zewnątrz i połączone z bramą właściwą tzw. „szyją” dodatkowo broniło wejścia, chroniąc istniejący tu, podnoszony na łańcuchach zwodzony most.
Ważniejsze rewitalizacje. Brama była naprawiana w okresie międzywojennym – zachowały się zdjęcia obiektu z rusztowaniami. W 1946 roku bramę odrestaurowano po uszkodzeniach wojennych. W 2011 roku obiekt wraz ze znacznym fragmentem murów obronnych odnowiono przy współfinansowaniu z funduszy europejskich.
Brama Krakowska jest niezwykle interesującym zabytkiem architektury „militaris”, jedną z najlepiej zachowanych średniowiecznych bram miejskich w dawnym Królestwie Polskim. Jest wizytówką i architektonicznym symbolem Szydłowa.
Zwiedzanie bramy nie wymaga zakupienia biletu wstępu.
Więcej o Bramie Krakowskiej dowiesz się z filmu:
Dodaj komentarz