Fot. Piotr Walczak
W północnej części średniowiecznego miasta Szydłowa, w obrębie murów obronnych, znajduje się synagoga (bożnica). Zbudowano ją w latach 1534-1564, co czyni ją najstarszą zachowaną synagogą w województwie świętokrzyskim i jedną z najstarszych w Polsce. Obiekt ma charakter późnogotycki. Murowana z kamienia łamanego, otynkowana, z elewacją oszkarpowaną, zakończoną późnogotyckim gzymsem kapnikowym.
Ściany grube na około 2 metry, zwieńczone murem attykowym z blankami kryjącymi dach, tworzą z synagogi niejako małą warownię. W istocie jest to synagoga o charakterze obronnym.
Okna zamknięte są półkolistym łukiem. Od zachodu dobudowano piętrową przybudówkę, mieszczącą niegdyś na piętrze babiniec. Sala modlitw, zamykana żelazną furtą, obniżona w stosunku do poziomu ulicy, jest sklepiona kolebkowo z lunetami i pokryta późnorenesansową, stiukową dekoracją.
W ścianie wschodniej znajduje się wmurowany aron-ha-kodesz (z języka hebrajskiego święta szafa, w której przechowuje się zwoje Tory) z początku XVII w., do którego prowadzą kamienne schodki. Nad wnęką hebrajska inskrypcja. Przy wejściu na salę modlitw znajdują się dwie wnęki. Jedna mieściła lawaterz do mycia rąk, druga skarbonkę.
W synagodze ma obecnie siedzibę Miejsko-Gminne Centrum Kultury, które prowadzi m.in. punkt informacji turystycznej. W głównej sali znajduje się muzeum z eksponatami związanymi z kulturą żydowską: największa prywatna kolekcja jadów w Polsce, przedmioty i księgi religijne m.in. tora, korona tory, menory, świeczniki i inne. Są tutaj także dzieła wybitnego polskiego rzeźbiarza prof. Kazimierza Gustawa Zemły, tj. czterometrowy posąg Mojżesza – „Dekalog” i rzeźba „Dawid Psalmista”, a także płaskorzeźby w brązie „Wrota do Przeszłości”. Cykl tych 18 płaskorzeźb przedstawiających sceny ze Starego Testamentu to dar dla Szydłowa od Fundacji „Karta z Dziejów”.
Zwiedzanie obiektu wymaga zakupienia biletu.
Więcej o synagodze dowiesz się z filmu:
Filmowe SzydLove 22: Synagoga
